Amoniac (NH3) là một trong những chất hóa học được ứng dụng rộng rãi trong đời sống và sản xuất công nghiệp. Loại khí này sở hữu mùi khai đặc trưng cùng nhiều tính chất hóa học riêng biệt. Vậy amoniac là gì? Ứng dụng, tính chất vật lý và hóa học của NH3 có đặc điểm gì nổi bật? Cùng Vệ Sinh Nhà 247 tìm hiểu về chất amoniac trong bài viết sau đây nhé!
Amoniac là gì? Amoniac có mùi như thế nào?
Amoniac là hợp chất được tạo thành từ 3 nguyên tố Nitơ (N) liên kết với 1 nguyên tố Hidro (H) có công thức hóa học là NH3. Đây là một trong những chất quan trọng trong lĩnh vực hóa học và có nhiều ứng dụng khác nhau trong đời sống.
Đặc điểm nổi bật của amoniac là có mùi hắc đặc trưng và hơi khó chịu. Mùi của amoniac được miêu tả giống như mùi của nước tiểu của động vật. Sở dĩ trong nước tiểu của động vật có chứa nhiều NH3 là nhờ có quá trình chuyển hóa thức ăn. Khi này Nitơ có trong đạm sẽ được bài tiết và kết hợp với các hợp chất hữu cơ khác rồi sinh ra khí NH3.
Tính chất vật lý và hóa học của hợp chất Amoniac
Tính chất vật lý của NH3
Ở điều kiện thường, Amoniac là một chất khí không màu, có mùi khai đặc trưng và có khối lượng riêng nhỏ hơn không khí. Chúng có khả năng tác dụng với nước tạo thành dung dịch amoniac có thể hòa tan nhiều chất khác nhau. NH3 có độ hòa tan trong nước: 47% ở 0°C (89,9 g/100ml); 31% ở 25 °C; 18% ở 50°C
Tại áp suất tiêu chuẩn 1 atm, khối lượng của một phân tử NH3 là: 0.769 kg/m3 với tỷ lệ giãn nở thể tích 850 – 1000 lần. Nhiệt độ sôi của dung dịch NH3 là 33,34 °C, nhiệt độ nóng chảy của NH3 là -77,7 °C, nhiệt độ tự cháy của NH3 khí là 650°C.
Xem thêm:
Tính chất hóa học của NH3
Tính chất hóa học của NH3 là axit hay bazơ ? NH3 có khả năng hòa tan trong nước tạo thành dung dịch amoniac mang tính chất hóa học của một bazơ yếu. Dung dịch NH3 trong nước có chứa cation amoni NH4+ và anion OH-. Tính bazơ của dung dịch amoniac được thể hiện qua những đặc điểm sau:
- Làm thay đổi chất chỉ thị màu
Khi nhỏ một vài giọt dung dịch Amoniac lên quỳ tím, ngay lập tức quỳ tím sẽ chuyển thành màu xanh. Tương tự đối với phenolphtalein từ không màu sẽ chuyển thành màu đỏ.
- Tác dụng với axit tạo thành muối amoni NH4 + được biểu diễn theo phương trình phân tử sau:
NH3 + H+ → NH4+
- Tác dụng với dung dịch muối (của các kim loại mà hidroxit không tan) tạo thành bazơ và muối mới. Ví dụ khi tác dụng với muối của nhôm ( Al 3+) sẽ tạo ra chất kết tủa màu xanh Al(OH)3 và muối amoni NH4+:
3NH3 + AlCl3+ 3H2O →Al(OH)3↓ + 3NH4Cl
Ngoài mang tính chất hóa học như một bazơ yếu, NH3 còn là một chất khử mạnh và có khả năng tạo phức với nhiều hợp chất khó tan của kim loại khác như Cu, Ag, Zn, Ni, Pb… Tính khử mạnh cho phép NH3 tác dụng với một số chất khí ở nhiệt độ cao như O2, Cl2,.. tạo thành hợp chất khí của Nitơ và NH4+:
4NH3 +3O2 → 2N2+6H2O
Một tính chất hóa học khác của NH3 được ứng dụng điều chế amoniac là phản ứng phân hủy ở nhiệt độ cao:
2NH3 → N2 + 3H2
N2 + 3H2 → 2NH3
Cách điều chế Amoniac
Trong phòng thí nghiệm, amoniac thường được tạo ra bằng cách sử dụng muối NH4Cl tác dụng với nước vôi trong Ca(OH)2 để thu được NH3 ở dạng khí:
2NH4Cl + Ca(OH)2 → NH3 (khí) + CaCl2 + H2 (khí)
Trong công nghiệp, khi phải điều chế một lượng lớn amoniac, người ta sẽ sử dụng quá trình Haber – Bosch. Quá trình này sử dụng nguyên liệu là khí hidro (H2) và khí nitơ (N2) trong một bình reaksi có chất xúc tác và điều kiện nhiệt độ và áp suất phù hợp:
N2 + 3H2 < == > 2NH3 (khí)
Những ứng dụng của Amoniac (NH3) trong đời sống
Amoniac có nhiều ứng dụng quan trọng trong đời sống và các ngành công nghiệp khác nhau như:
- Sản xuất phân bón: Các hợp chất N trong phân đạm cần thiết cho sự phát triển của cây trồng đều có nguồn gốc từ NH3. Do đó NH3 thường được sử dụng làm nguyên liệu chính để sản xuất phân bón. Một số loại phân bón nổi tiếng được chế tạo từ NH3 có thể kể đến như: amoniac nitrat, phân urê,… giúp cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng và giúp tăng năng suất đất đai.
- Ứng dụng của NH3 trong công nghiệp hóa chất: Amoniac là nguyên liệu quan trọng trong sản xuất hóa chất như axit nitric, axit sunfuric, amoni cacbonat, amoni clorua và amoni nitrat. Những chất này được sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau như dược phẩm, thuốc trừ sâu, chất tẩy rửa và chất phụ gia.
- Làm lạnh và điều hòa không khí: Amoniac có khả năng hấp thụ nhiệt tốt và được sử dụng làm chất làm lạnh trong hệ thống điều hòa không khí và ngành công nghiệp làm lạnh. Nó được áp dụng rộng rãi trong các hệ thống làm lạnh công nghiệp, kho lạnh và tàu chở hàng lạnh.
- Sản xuất chất tẩy rửa: Nhờ tính bazơ mạnh mà amoniac có khả năng tẩy sạch các chất bẩn, mỡ và cặn bám trên nhiều bề mặt.
- Ứng dụng của NH3 trong công nghiệp thực phẩm: Amoniac được sử dụng như một chất chống chảy trong quá trình sản xuất bánh mì, bánh ngọt và bột mì. Nó giúp tăng cường sự phồng rộng của bột mì và làm cho sản phẩm nướng có cấu trúc mềm mịn.
- Xử lý khí thải: Khí thải từ các nhà máy xí nghiệp chứa một lượng lớn hợp chất khí của Nitơ như NO2, NO và SO2. Những chất khí này có thể bị khử khi tác dụng với dung dịch NH3 với chất xúc tác V2O5 và TiO2 tại 300 – 450 độ C. Phản ứng này sẽ tạo thành N2 và H2O giúp giảm ô nhiễm môi trường.
- Trong ngành công nghiệp khai thác mỏ: Amoniac được ứng dụng trong khai thác các quặng kim loại như: đồng Ni (niken) và Mo (molypden).
Những triệu chứng khi ngộ độc Amoniac
Nếu chẳng may hít phải NH3 ở nồng độ lớn bạn có thể bị ngộ độc amoniac ngay lập tức. Điều này là vô cùng nguy hiểm và có thể gây ra những triệu chứng cũng như tác động tiêu cực đối với sức khỏe. Một số triệu chứng ngộ độc amoniac như:
- Bị bỏng và tổn thương niêm mạc mũi, suy hô hấp khi hít phải amoniac ở nồng độ cao.
- Tác động hệ hô hấp gây ho, khó thở, nghẹt thở kem tình trạng đau ngực, nặng ngực,..
- Tác động đến hệ thần kinh gây mệt mỏi, chóng mặt và buồn nôn.
- Tim đập nhanh, mạch yếu hoặc gây sốc tim, đột quỵ,..
- Gây tổn thương da thậm chí là bỏng da
- Khi dính phải Amoniac lên mắt có thể gây chảy nước mắt, đau mắt còn nặng hơn là có thể gây mù mắt.
- Nếu vô tình nuốt phải amoniac sẽ dẫn đến bỏng miệng, cổ họng và dạ dày.
Nếu bạn nghi ngờ bị ngộ độc amoniac, hãy ngay lập tức di chuyển ra khỏi khu vực đó và tìm sự trợ giúp y tế. Đảm bảo cung cấp thông tin chi tiết về mức độ tiếp xúc và triệu chứng bạn đang gặp phải để được chăm sóc và điều trị phù hợp.
Xem thêm dịch vụ vệ sinh tòa nhà
Lưu ý khi sử dụng và cách bảo quản NH3
Khi sử dụng amoniac, cần chú ý các biện pháp an toàn để tránh nguy cơ ngộ độc và tai nạn. Dưới đây là một số lưu ý khi sử dụng và cách bảo quản amoniac:
- Đeo bảo hộ: Khi cần tiếp xúc với amoniac, bạn cần đảm bảo đeo đầy đủ các đồ bảo hộ như khẩu trang, kính bảo hộ, găng tay và áo chống hóa chất để tránh amoniac dính lên da và mắt.
- Sử dụng các thiết bị đảm bảo an toàn: Hãy sử dụng các thiết bị an toàn như máy hút, quạt hút và hệ thống thông gió đảm bảo sự thoáng khí tốt trong môi trường có amoniac. Đồng thời, lưu trữ và vận chuyển amoniac trong các bình chứa chuyên dụng và đảm bảo chúng được an toàn và kín.
- Tránh tiếp xúc dài hạn: tránh tiếp xúc dài hạn với amoniac mà không có thiết bị bảo hộ phù hợp. Nếu cần làm việc trong môi trường chứa amoniac, hãy đảm bảo có đủ thông gió và tuân thủ các biện pháp an toàn.
Ngộ độc amoniac là cực kỳ nguy hiểm, do đó bạn cần biết cách bảo quản amoni để tránh gây hại đến mọi người xung quanh. Amoniac cần được đựng trong thùng kín, đặt tại nơi khô ráo, thoáng mát, thông gió và nên đặt nơi riêng biệt tránh xa khu vực sinh hoạt, hoặc các vật dụng dễ cháy. Đặc biệt lưu ý, không nên đổ quá đầy Amoniac vào thiết bị chứa đựng, chỉ nên dưới 80% thể tích.
Như vậy, có thể khẳng định amoniac là một hợp chất quan trọng với nhiều ứng dụng trong thực tế. Hiểu rõ về tính chất vật lý và hóa học của amoniac, sử dụng và bảo quản nó đúng cách sẽ giúp đảm bảo an toàn trong quá trình sử dụng và ngăn ngừa nguy cơ ngộ độc. Theo dõi Vệ Sinh Nhà 247 thường xuyên để cập nhật những kiến thức mới nhất nhé!
Ngày cập nhật: 05/30/2024
- Con giấm là gì? Có tác dụng gì? Cách nuôi con giấm đơn giản
- Tổng hợp 25 các loại cây trồng ban công chịu nắng, dễ trồng
- Top 8 loại bột thông bồn cầu tại nhà phổ biến và tốt nhất hiện nay
- Cách giặt áo lông vũ không bị vón cục cực đơn giản tại nhà
- Cách thông cống thoát nước tại nhà đơn giản và cực kỳ hiệu quả